نقد و نظر:"ما اقتصاد دانیم" شرح استحاله شدن دانشجویان اقتصاد

دانشجویان اقتصاد آن اوایل که وارد این رشته می شوند پر از سوال اند. سوال هایی که اساتید با لبخند از کنارشان می گذرند و شاید یاد عهد شباب خودشان می افتند که آن ها هم در اولین مواجهه با اقتصاد، این سوالات را داشتند. سوالاتی بنیادی که انگار می خواهد همه اصول خود ساخته ی اقتصاد را به هم بریزد.

به ادامه مطلب رجوع کنید

چند وقتی که می گذرد و «ترم یکی» ها تبدیل به «سال بالایی» می شوند، دیگر از این سوالات خبری نیست، بلکه به ورودی های جدید هم خیلی استاد وار لبخند می زنند و از کنار سوال هایشان می گذرند.

داستان مستند «ما اقتصاددانیم،لطفا از واقعیت حرفی نزنید» شرح همین استحاله است. که چگونه سیستم آموزش اقتصاد آدم ها را توی خودش حل می کند و به جای جواب به سوالات آن ها ، سوالات خودش را مطرح می کند.

موضوعی که این مستند روی آن دست می گذارد ، دانشجویان اقتصاد را با این سوال اساسی مواجه می کند که «چرا این همه وقت که داریم اقتصاد می خوانیم به این چیزها  فکر نکرده بودیم و این موضوعات را بدیهی در نظر گرفته بودیم؟»

مستند یک شروع توفانی دارد، وقتی که مسئله را مطرح می کند و دانشجویان را در حال خروج از کلاسی نشان می دهد که همه ی اقتصاد خوانده ها با کتاب های درس آن استاد آشنا هستند و وقتی جایگزینی برای آن کلاس پیدا می شود که آن اصول را نقد می کند مخاطب با چالش اصلی مواجه می شود:«مگر جانشینی هم برای این حرف ها هست؟»

مستند با خط سیری منطقی پیش می رود و مسئله را تا حد ممکن در گفتگوهایش با اساتید ریشه یابی می کند اما گفتگو ها از وقتی جالب می شود که پای دانشجویان نیز به آن باز می شود. دانشجویانی که حرف هایی از روزهایِ ورودشان به این رشته می زنند و این که چقدر از تصوراتشان دور بوده و بالاجبار به آن عادت کرده اند.

علی رغم شروع بسیار خوب مستند، بخش پایانی آن چنگی به دل نمی زند. مستندی که طی سی دقیقه ی ابتدایی مسئله را به خوبی تبیین کرده، به جای جواب به پرسش «حالا چه باید بکنیم؟» به دنبال بسته ی خروج از رکود دولت رفته  و از فضای بحث دور می شود و مخاطب را –که حالا سوالی برایش ایجاد شده- وا می گذارد.

در هر صورت، کم لطفی است اگر این مستند را فانوسی ندانیم که به قسمت های تاریک و دیده نشده ی آموزش علم اقتصاد تابیده و می تواند تلنگری به دانشجویان اقتصاد باشد تا حدالامکان اسیر چارچوب های تعیین شده ی اقتصاد نشوند.

* محمد حیدری دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد